De kaarten

In de monitor (de kaartenbak) zijn de volgende kaartlagen opgenomen:

Geografische kaarten:

• Regio Zuidoost-Fryslân: de grenzen van de regio van de vijf gemeenten
• Buurtgrenzen (CBS 2014): de CBS-buurten 2014. Bij een bepaald zoom-niveau worden de buurtnamen weergegeven.

Kaarten met gegevens over de woningvoorraad:

• Bouwperiode per pc6: op basis van de BAG 2014 is per postcode (pc6) de meest voorkomende (mediaan) bouwjaar van woningen weergegeven in de kaart.
• Woningtype per pc6: op basis gegevens in de BAG 2014 heeft RIGO het woningtype bepaald. Deze kaart geeft per pc6 het meest voorkomende woningtype weer (vrijstaand, 2-1 kap, tussenwoning, hoekwoning en appartement).
• WOZ-waarde: op basis van de WOZ-gegevens van de gemeenten laat deze kaart per pc5 de mediane WOZ-waarde weer. Voor de gemeenten Heerenveen en Opsterland is de waarde per 1-1-2014 (waardepeildatum van 1-1-2013) weergegeven. Voor de gemeenten Smallingerland, West- en Ooststellingwerf is de waarde per 1-1-2015 (waardepeildatum van 1-1-2014).
• Elektriciteitsverbruik in kWh: Liander heeft voor veel postcodes (6-pc) het gemiddelde elektriciteits- en gasverbruik van midden- en kleingebruik beschikbaar gesteld. Deze kaart geeft per pc5 de mediaan weer van het gemiddelde elektriciteitsgebruik per pc6. Zie ook de toelichting bij bronnen.
• Gasverbruik in m3: Voor de postcodes waar Liander gasrecht heeft, geeft deze kaart de mediaan de mediaan weer van het gemiddelde gasgebruik per pc6. Voor de gemeenten Opsterland, West- en Ooststellingwerf is het gasverbruik niet via Liander bekend, wel het elektraverbruik.
• Aandeel woningen per pc6: Deze kaart laat met postcode het aandeel woningen zien. Omdat in de twee bovenstaande kaarten met energie- en gasverbruik ook het gebruik van kleine bedrijven is opgenomen wat het gemiddelde verbruik beïnvloedt. Kan in combinatie met deze kaart gekeken worden in welke postcodes alleen woningen staan en in welke ook bedrijven aanwezig zijn. Gegevens zijn afkomstig uit de BAG 2014.
• Gemiddeld gasverbruik per buurt: deze kaart geeft voor alle buurten op basis van CBS gegevens het gemiddeld gasverbruik van particuliere woningen weer.
• Gemiddeld gasverbruik van huurwoningen per buurt: deze kaart geeft voor alle buurten op basis van CBS gegevens het gemiddeld gasverbruik van huurwoningen weer.
• Gemiddeld gasverbruik van koopwoningen per buurt: deze kaart geeft voor alle buurten op basis van CBS gegevens het gemiddeld gasverbruik van koopwoningen weer.
• Gasverbruik van woningen per buurt: Deze kaart geeft voor alle buurten in de regio het gemiddelde gasverbruik in m3 weer. Deze kaart dient als aanvulling op de gegevens van Liander, gezien deze data wel voor alle gemeenten beschikbaar is.
• Fysieke gebiedstypering: voor clusters van postcodes heeft RIGO op basis van de BAG de ‘overheersende’ bebouwingstijl bepaald. De indeling bestaat uit 20 klassen naar bouwperiode, hoog- laagbouw, status of ruim en soorten herstructurering. Zie ook de toelichting bij bronnen.
• Aandeel ongeschikt om aan te passen: RIGO heeft voor alle woningen in de BAG een schatting gemaakt van of de woning geschikt is om aan te passen voor ouderen en het wonen met gebreken (bijv. het plaatsen van een traplift). Het zijn met name vooroorlogse portiekwoningen die niet geschikt zijn voor ouderen vanwege het ontbreken van een lift en kleine, smalle (< 5 meter breed) eengezinswoningen. Bij smalle eengezinswoningen is in veel gevallen de gang te smal voor het plaatsen van een traplift, ook zijn smalle woningen lastig aan te passen voor rolstoelen en/of rollators. De kaart geeft het aandeel ongeschikte woningen weer binnen een straal 100 meter.

Kaarten met gegevens over huurwoningen:

• Corporatiewoningen (excl. Actium): deze kaart laat de grenzen zien van de postcodes waar corporatiewoningen zijn. Deze kaartlaag kan bijvoorbeeld aangezet worden ‘over’ de WOZ-waarde of Gasverbruik, zodat zichtbaar wordt waar het om gebieden gaat waar corporaties bezit hebben.
• Aantal corporatiewoningen per pc6 (excl. Actium): per postcode het aantal corporatiewoningen.
• Energielabel corporaties (excl. Actium): voor het corporatiebezit heeft RIGO per postcode het meest voorkomende energielabel bepaald (mediaan).

Kaarten met gegevens over huishoudens:

• Aantal personen per huishouden: Op basis van pc6-gegevens van het CBS geeft deze kaart weer het gemiddeld aantal personen per huishouden per pc5 (mediaan).
• Aandeel 75-plus in 2010: % inwoners ouder dan 75-jaar in 2010 (bron: CBS 2010).
• Aandeel 75-plus in 2030: % inwoners ouder dan 75-jaar in 2030 (bron: CBS, bewerking RIGO). RIGO heeft op basis van de CBS-pc6-gegevens en geboorte- en sterftekansen een prognose gemaakt van de ontwikkeling van het aantal inwoners naar leeftijdsklassen.
• Fiscaal maandinkomen: deze kaart geeft per pc5 het gemiddelde fiscale maandinkomen weer. Het fiscaal maandinkomen is berekend aan de hand van de inkomensbronnen werknemer, zelfstandige, uitkering en pensioen die een persoon over december 2008 had (bron: CBS 2010).
• Sociale gebiedstypering: voor clusters van postcodes heeft RIGO op basis van CBS-data de ‘overheersende’ huishoudenstype bepaald op basis van aantal personen, leeftijd en inkomen. Zie ook de toelichting bij bronnen.

Kaarten over voorzieningen:

• Gebruikersfunctie per pand: voor elk pand wordt in deze kaart de meestvoorkomende gebruikersfunctie weergegeven. In een pand waar meerdere adressen voorkomen hebben we de meestvoorkomende functie bepaald. In een pand met bijvoorbeeld 10 woonadressen,2 winkels en 1 kantoor, dan is wonen de gebruikersfunctie.
• Gebruikersfunctie niet-wonen: dezelfde kaart als hierboven maar dan exclusief de panden met gebruikersfunctie wonen.
• Zorginstellingen: gemeenten hebben de zorginstellingen van Kiesbeter.nl aangevuld met hun gegevens. Het gaat om zorginstellingen met bedden (verzorging en verpleging).

 

Toelichting bronnen

CBS: het CBS heeft een maatwerkbestand gepubliceerd met daarin diverse demografische en sociaal-economische kenmerken van huishoudens op postcodeniveau (6-ppc), waaronder het gemiddelde inkomen, het aandeel lage inkomens, eenoudergezinnen en 75-plussers. Het bestand heeft peiljaar 2010 en is daarmee iets ouder dan de andere bronnen. Helaas zijn er geen recentere gegevens voorhanden op postcodeniveau.

Het fiscaal maandinkomen is berekend aan de hand van de inkomensbronnen werknemer, zelfstandige, uitkering en pensioen die een persoon over december 2008 had Het gemiddeld fiscaal maandinkomen is weergegeven als er minimaal 10 inkomensontvangers in een pc6 voorkomen. Het gemiddeld fiscaal maandinkomen per pc6 is daarnaast afgerond op honderdtallen. Wanneer het gemiddeld fiscaal maandinkomen in een pc6 lager is dan 500 euro per maand of hoger is dan 10 000 euro per maand is de minimale (500) of maximale (10 000) waarde weergegeven.

Liander stelt via haar website bestanden beschikbaar, waarin cijfers te vinden zijn over het kleinverbruik van gas en elektriciteit op het niveau van postcodegebieden over het jaar 2013. Voor postcodes waar alleen woningen staan geeft dit goed inzicht in de gemiddelde energiekosten. Een nadeel van het bestand is, is dat ook het verbruik van kleine bedrijven en winkels is meegenomen. Hierdoor ligt het gemiddelde gas- en elektraverbruik in postcodes waar ook winkels en/of bedrijven zijn vertekend. In de kaartlaag zijn de postcodes met extreem hoge verbruiken als onbekend weergegeven. Onderstaande tabellen laten zien hoeveel een huishouden gemiddeld kwijt is aan energiekosten.

RIGO fysieke en sociale gebiedstyperingen: RIGO heeft een gebiedstypering opgesteld op basis van gegevens van het CBS en BAG, waarmee inzichtelijk wordt gemaakt hoe de fysieke woonomgeving er uitziet en wat de sociale kenmerken van de bevolking zijn. De fysieke typering is gebaseerd op bouwperiodes, woningtypen, woninggrootte en in- en uitbreidingslocaties. Deze typering maakt op laag schaalniveau de fysieke woonmilieus inzichtelijk. De sociale typering is gebaseerd op huishoudenssamenstelling, leeftijd, inkomen en opleiding en geeft de dominerende sociaaleconomische en demografische situatie van de bewoners weer. De kleuren in de kaarten geven (op laag schaalniveau) conform de legenda weer welke doelgroep overwegend voorkomt (op basis van huishoudensamenstelling, leeftijd, inkomen en opleidingsniveau). De doelgroep die het grootst in aandeel (%) is, wordt weergegeven op de kaart. Dit betekent dus niet dat andere doelgroepen niet voorkomen. Wel betekent dit dat zij minder dan het dominante type of de meest voorkomende doelgroep aanwezig zijn. Doordat er gebruik is gemaakt van landelijke kwantitatieve data-bronnen, kan het zich voordoen dat actuele ontwikkelingen (zoals nieuwbouw en nieuwe bewoners, bijvoorbeeld vanwege nieuwbouw) hierin nog niet zijn opgenomen. De inkomensklassen (laag inkomen, modaal en welvarend) zijn afkomstig van het CBS en is een grove indeling, waarbij een laag inkomen minder is dan circa 20.000 euro besteedbaar inkomen, modaal is rond het modale inkomen van 32.500 in 2010 en welvarend is meer dan 1,5 x modaal.

Ondanks dat kenmerken van de bevolking en de fysieke woonomgeving vaak samengaan zijn het geen uitsluitende categorieën. In de ene vooroorlogse buurt wonen bijvoorbeeld veel jonge hoogopgeleiden, terwijl de andere vooroorlogse buurt juist een typische arbeiderswijk is. Door de lagenbenadering wordt precies duidelijk hoe de fysieke woonomgeving eruit ziet en wie waar woont, onafhankelijk van elkaar. Met de typeringen die RIGO voor de verschillende lagen heeft ontwikkeld, wordt het snel inzichtelijk hoe de woongebieden er voor staan.